SUMASALI

XI.yüzyıl şairi.Batı Türkistan'da Sayram kasabasında doğdu.Doğum tarihi kesin olarak bilinmiyor.Ailesiyle birlikte Yesi'ye yerleşti ve ilk tahsiline burada başladı.Buhara medreselerinde yüksek tahsil gördü.Burada Yusuf Hemendani'ye intisap etti.Üçüncü halife olarak onun postuna oturdu.Göçebe Türkler arasında İslam ve tasavvuf düşüncesinin yaygınlaşmasında etkili oldu.83-84 yaşında vefat ettiği sanılıyor.Kabri Yesi'dedir.Hikmet adını verdiği sade Türkçe söyleyişli şiirleri Divan-ı Hikmet adıyla toplanmıştır.




Eyâ dostlar kulak salıng ayduğumğa
Ne sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Mirâc üzre Hak Mustafâ ruhum kördi
OI sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Hak Mustafa Cebrâildin kıldı seval
'Bu neçük ruh tenge kirmey taptı kemâl

Közi yaşlığ halka başlığ kaddı hilâl'
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Cibril aydı 'ümmet işi sizge ber-Hak
Kökke çıkıp melâyikdin alur sebak

Nâlişige nâle kılur heftüm tabak'
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yirge

Evvel elest birabbikum dedi bil Hak
Kâlu belâ dedi ruhum aldı sebak

Hak Mustafa ferzend dedi biling mutlak
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Ferzendim dep Hak Mustafa kıldı kelâm
Andın songra barça ervâh kıldı selâm

Rahmet-deryâ tolup taş, dep yetti peyâm
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Rahim içre peydâ boldum nidâ keldi
Zikr ayt dedi azâlarım titrey berdi

Ruhum kirdi süngeklerim Allah dedi
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Tört yüz yıldın keyin çıkıp ümmet bolğay
Nice yıllar yürüp halkka yol körgüzgey

On dört ming müctehidler hizmet kılğay
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Tokkuz ay u tokkuz künde yerge tüştüm
Tokkuz sâat turalmadım kökke uçtum

Arş u kürsi pâyesini barıp kuçtum
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

'İnnâ fetehnâ'nı okup manâ sordum
Pertev saldı bî-hud bolup didâr kördüm

Mullam urup usküt dedi bakıp turdum
Yaşım saçıp muztar bolup turdım mena

Eyâ nâdân mana bul dep aydı bildim
Andın songra çöller kezip Haknı sordım

Ruzi kıldı azâzilni tutup mindim
Lenger tugup belin basıp yançtım mena

Zikrin tamâm kılıp öttüm divâneğe
Hakdın özge heç sözlemey bigâneğe

Şemin izlep şâgird kirdim pervâneğe
Ahker bolup küyüp yanıp öçtim mena

Nâm u nişân heç kalmadı lâ lâ boldum
Allah yâdın ayta-ayta illâ boldum

Hâlis bolup muhlis bolup lillah boldum
Fenâ fillâh makamığa aştım mena

Arş üstide namâz okup tizim büktüm
Razı aytıp Hakk'a bakıp yaşım töktüm

Yalğan âşık yalğan sûfi kördüm sögtüm
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Cândın keçmey 'Hû-Hû' degen barı yalğan
Bu kıltakdın sormang seval yolda kalğan

Haknı tapkan özi pinhân sözi pinhân
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Bir yaşımda ervâh menge uluş berdi
İki yaşta peygamberler kelip kördi

Üç yaşımda çil-ten kelip hâlim sordı
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Tört yaşımda Hak Mustafa berdi hurmâ
Yol körsettim yolğa kirdi neçe gümrâh

Kayda barsam Hızr babam menge hemrâh
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Beş yaşımda belim bağlap ta'at kaldım
Tatavvu ruze tutup âdet kıldım

Keçe kündüz zikrin aytıp râhat kıldım
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Alta yaşda turmay kaçtım halâyıkdın
Kökke çıkıp ders örgendim melâyikdin

Dâmen kesip hemme ehl-i alâyıkdın
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Yetti yaşda Arslan Babam izlep taptı
Her sır körüp perde birle büküp yaptı

Bihamdillâh kördüm dedi izim öpti
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Kâbız kelip Arslan Babam cânın aldı
Hurlar kelip harır tondın kefen kıldı

Yetmiş ming ferişteler yığlıp keldi
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Cenâzesin okup yerdin köterdiler
Bir fursatda uçmak içre yetkürdiler

Rûhın alup illiyyînge kirgizdiler
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Allah Allah yer astıda vatan kıldı
Münker Nekir 'Men rabbük' dep soruğ sordı

Arslan Babam İslâmıdan beyân kıldı
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Akil erseng erenlerge hizmet kılğıl
'Emr-i maruf 'kılğanlarnı izzet kılğıl

'Nehy-i münker' kılğanlarnı hürmet kılğıl
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Sekkizimde sekkiz yandın yol açıldı
Hikmet ayt dep başlarımğa nur saçıldı

Bihamdillâh Pir-i muğan mey içürdi
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Pir-i muğan Hak Mustafa bi-şek biling
Kayda barsang vasfın aytıp tazim kılıng

Dürüd aytıp Mustafağa ümmet bolıng
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

Tokkuzunda tolğanmadım toğrı yolğa
'Teberrük' dep alıp yördi koldın kolğa

Kuvanmadım bu sözlerge kaçtım çölge
Ol sebebdin altmış üçde kirdim yerge

On yaşıngda oğlan boldung Kul Hâce Ahmed
Hâcelikke binâ koyup kılmay tâat

Hâcemen dep yolda kalsang vây ne hasret
Ol sebebdin altmış üçde kerdim yerge


alıntı

__________________