aSLı

2/ EL-BAKARA -280- Eğer borçlu sıkıntıda ise, kolaylığa çıkıncaya kadar ona mühlet verin. Şâyet bilirseniz, alacağınızı bağışlamanız sizin için daha da hayırlıdır.
Eğer alacaklı müsamahakâr davranıyor süre tanıyorsa borçlunun da bu durumu istimar etmemesi lâzım.
BORÇ ALIP VERMEDE USÛL
-Bakara sûresi 282. âyet Kur’ân-ı Hakîmdeki en uzun âyettir. 15 satırdır. Tam ‘bir’ sahifedir. Borç alıp-vermede yazışmayı yazışmayı emreder. Bu mübârek âyet-i Celîleye bazı ulemâ ‘noter âyeti’ demişlerdir.
-Borcu süresiyle yazın, belli olmayan süreler söylemeyin. Mesela; hasat zamanı veya hacıların dönüşü gibi kapalı ifadeler kullanmayın. Böyle yapmak hem arada doğabilecek tartışmayı engeller hem de daha güvenli olur. (Rûhu’l Beyân)
2/ el-Bakara -282- Ey îmân edenler! Belli bir vâde ile karşılıklı borç alış verişinde bulunduğunuz vakit onu yazın. Hem aranızda doğruluğuyla tanınmış yazı bilen biri yazsın. Yazı bilen biri, ALLÂH'ın, kendisine öğrettiği gibi yazmaktan kaçınmasın da yazsın. Bir de hak kendi üzerinde olan adam söyleyip yazdırsın ve her biri yazarken Rabbi olan ALLÂH'dan korksun da hakk’tan bir şey eksiltmesin. Şâyet borçlu bir bunak veya küçük bir çocuk veya söyleyip yazdıramayacak durumda biri ise velîsi doğrusunu söyleyip yazdırsın. Erkeklerinizden hazırda olan iki kişiyi şâhid de yapın. Şâyet iki tane erkek hazırda yoksa, o zaman doğruluğuna güvendiğiniz şâhidlerden bir erkekle iki kadın ki, birisi unutunca, öbürü hatırlatsın, şâhidler de çağırıldıklarında kaçınmasınlar; siz yazanlar da az olmuş, çok olmuş, onu vâdesine kadar yazmaktan usanmayın. Bu, ALLÂH katında adâlete daha uygun olduğu gibi; hem şâhidlik için daha sağlam, hem şüpheye düşmemeniz için daha elverişlidir. Meğerki, aranızda hemen devredeceğiniz bir ticâret olsun, o zaman bunu yazmamanızda sizin için bir sakınca yoktur. Alım satım yaptığınız vakit de yine şâhid tutun. Ayrıca ne yazan, ne de şâhidlik eden bir zarar görmesin. Eğer onlara zarar verirseniz, o işte mutlaka size dokunacak bir günah olur. Üstelik ALLÂH'dan korkun. ALLÂH size ayrıntılarıyla öğretiyor ve ALLÂH her şeyi bilir.
-Bu âyette, borç ve alışveriş işlemlerinde anlaşmazlık çıkmasını önleyecek, tarafların haksızlığa uğramamasını sağlayacak belgelendirme, şâhid tutma ve rehin gibi önlemlerin alınması istenmektedir. Bu uygulamaların ne şekilde gerçekleştirileceği konusunda ayrıntılara kadar inilmiş olması, konuya verilen önemi göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Ancak prensip, işlemin sağlama alınması olmakla beraber karşılıklı güven duygusunun da önemli bir unsur olduğu ve bunun kötüye kullanılmaması gerektiği vurgulanmaktadır. (Diyânet)
283- Şâyet siz sefer üzere olur bir kâtip de bulamazsanız, o vakit alınmış bir rehin, belge yerine geçer. Yok eğer birbirinize güveniyorsanız kendisine güvenilen adam Rabbi olan ALLÂH'dan korksun da üzerindeki emaneti ödesin. Bir de şâhidliğinizi inkâr edip gizlemeyin, onu kim inkâr ederse mutlaka onun kalbi vebal içindedir. Her ne yaparsanız ALLÂH onu bilir.
-Satarken, alırken, alacağını talep, borcunu eda ederken seha gösteren kimseye Allâh rahmet eyleye. (Buhari-6-447)
-Bir sahabi –Ya Resulallâh fakir bir borçlunun borcuna verilen vadenin her günü için bir misli başka bir defa da iki misli sevap verilir dediğinizi işittim deyince, Efendimiz; hergün borcun bir misli sadaka sevabı verilmesi borcun vadesi hulûl etmezden evveldir. Borcun vadesi hulûl edip de alacaklının onu tecil ettiği günler için de borcun iki misli sevap verilir. (Buhari 6-463)
-En hayırlınız borç verimi en güzel olanınızdır. (Buhari 7-123)
BORÇLUYA MÜHLET
2/ el-Bakara -280- Eğer borçlu sıkıntıda ise, kolaylığa çıkıncaya kadar ona mühlet verin. Şâyet bilirseniz, alacağınızı bağışlamanız sizin için daha da hayırlıdır.
-Eğer alacaklı müsamahakâr davranıyor süre tanıyorsa borçlunun da bu durumu istismar etmemesi lâzım.