Mazoşizm Tutkusu
 

XIX. yüzyılda yaşamış Avusturyalı ro­mancı Leopold von Sacher Masoch'un ro­manında anlattığı cinsel uygulamalarına dayanılarak, yazarın adıyla anılan bir cinsel tutuma verilen addır. Bu kavramla, kendine eşi tarafından eziyet, ulandırma ve ceza gibi acı verici davranışlar uygulanmaksızın cin­sel doyuma ulaşamayan bireyin cinsel tu­tumları anlatılır. Kimi zaman da birey, acı verici uygulamaları çeşitli biçimlerde kendi kendisine uygulayarak cinsel doyuma ula­şır, buna otoseksüel mazoşizm denir. Ta­nımlandığı zamandan beri, bir cinsel sap­kınlık olarak görülen mazoşizme, modern psikiyatrik sınıflamalarda psikoseksüel bo­zukluklar içinde yer verilmektedir.

Rahatsızlığın psikanalitik açıklanma­sında, çocukluktaki iğdiş edilme kompleksi (Castration complex) sorumlu tutulur. Bu­na göre mazoşist birey, iğdiş edilme korku­su yüzünden cinsel hoşlanma duygusunu reddetmekte ve beraberinde suçluluk duy­gusu hissetmektedir. Acı veren tutumlara maruz kalmayı bu kadar istemelerinin ne­deni, suçluluk duygusunu hafifletebilmek­tir. Bu yolla adeta kendi kendisini iğdiş et­mektedir. Psikanalizin kurucusu S. Freud'a göre, insanda apayrı bir mazoşistik içgüdü yoktur; sadizm ve mazoşizm birbirlerinin tamamlayıcılarıdır, mazoşizm bireyin ken­di benliğine yönelmiş saldırgan sadislik ar­zulardan başka birşey değildir.

Mazoşistik tutumlar, kendilerini top­lumsal hayatta da gösterirler. Buna moral mazoşizm denir. Moral mazoşistler fiziksel açıdan çok, aşağılanma ve eksiklik arayışı içindedirler. Bu kişilerde ilaç ve uyuşturucu madde bağımlılığı, intihar girişimleri gibi kendi kendini cezalandırma özelliği gösteren davranışlara sık sık rastalanılır.

E. Fromm'a göre ise mazoşizm, modem insanın varoluşunun temel çelişkilerinden kaçmak için başvurduğu nevrotik mekaniz­malardan biridir. E. Fromm da Freud gibi, mazoşizmi sadizmle birlikte alır; bu özel­likleri gösteren kişilik tipine sado-mazoşis-tik veya otorite yanlısı kişilir der. Mazoşiz­min daha egemen olduğu sado-mazoşistik kişi, özgürlüğü aramaktan ve Özgürce dav­ranmaktan korkar. Bazan zayıflık, çaresiz­lik duygularını, sevgi, sadakat ve bağlılık adı altında gizlemeye çalışır.

Mazoşizme psikopatoloji teorisi içinde yer veren bir başka psikoloji teorisyeni San-der Rado'dur. Rado'ya göre mazoşizmin te­melinde yasaklanmış haz verici yaşantılara ulaşılmadan Önce ebeveynlerin yaptığı ceza tehditlerine boyun eğme ve itaat etme dav­ranışının otomatikleşmesi yatar. Yasaklan­mış nazlara ulaşma isteği suçluluk duygu­sunu, o da kendini cezalandırma isteğini or­taya çıkar. Rado, buna "acıya bağımlı dav­ranış" adını verir ve haz işlevinin bozuldu­ğu bütün durumlarda ortaya çıktığını söy­ler.

Psikolojideki sosyo-kültürel yaklaşımın önde gelen isimlerinden Karen Horney'e göre mazoşizm, bağımlı olma ve kendini ayaklar altına atma yoluyla, bireyin hayatla başa çıkma çabasının bir şeklidir. Kendini en çok cinsel alanda göstermesine rağmen mazoşistik tutum, insan ilişkilerinin bütün alanlarında karşımıza çıkar. Mazoşizm, bi­reyi yarışma ve sorumluluktan, karşılıklı suçlamalardan kurtarma amacına hizmet eder. Mazoşist, çarpıtılmış değer s i sem inde çektiği acıya karşılık sevgi, kabul ve ödül kazanacağını sanır.